چنان كه پيش از اين يادآور شديم، مديريت به معني اداره كردن سازمان هاي
نسبتاً كوچك است كه اصطلاحاً اداره خوانده مي شود. اداره يا سازمان، همان
نظام بوروكراتيك يا ديوان سالاري است
در چنين نظامي مسائل رسمي و وظايف
تعيين شده درجه اول اهميت هستند و همگان مؤظف به اطاعت از سلسله مراتب مي
باشند. معمولاً، مديران افرادي هستند كه به انجام وظايف قانوني خود تأكيد
دارند و از همكاران خود مي خواهند كه بر اساس شرح وظايف قانوني خود عمل
كنند
از جهت ديگر، از نظر عامه، رهبري يعني اداره كشورها و سازمان هاي
بزرگ كه بيشتر جنبة سياسي، مذهبي و اجتماعي دارد. بيشتر مردم، رهبري را
امري در سطح كلان و سطوح بالاي جامعه و مخصوصاً به عنوان رهبر يك كشور مي
نگرند.
اگرچه از نظر اجتماعي و سياسي اين برداشت وجود دارد و به مقامات
ردة اول جوامع رهبر مي گويند، ولي از نظر علم مديريت و رفتارشناسي سازماني
رهبري مفهوم خاصي دارد كه در هر زمان و مكان و با هر تعدادي قابل رخ دادن
مي باشد. در دنياي جديد مديريت و مخصوصاً در مديريت آموزشي،بيشتر از
اصطلاح رهبري استفاده
مي شود و نه مديريت. در پاسخ اين كه چرا به جاي
اصطلاح مديريت بايد از واژگان رهبري استفاده كرد، به بررسي تفاوت هاي
مديريت و رهبري
مي پرازيم.
مديريت :
مديريت، در اصل يعني اداره
كردن و گرداندن يك سازمان، و رهبري يعني هدايت و راه بردن و نشان دادن راه
به انسان هاست. به عبارت ديگر، مديريت صرفاً سازماني و رهبري امري انساني
است. تكيه مديريت بيشتر به سازمان و تكيه رهبري بر
انسان هاست. مديريت
به فراهم آوردن امكانات و تنظيم امور عادي و جاري سازمان كه از قبل تعيين
شده، مي پردازد. رهبري، به عنوان يك پيش آهنگ، اسوه و راهنما به امور
اساسي، مخاطره آميز و معمولاً حساس و كمتر صد در صد از پيش تعيين شده مي
پردازد. حركت مديريت بر اساس خط مشي هاي تدوين شده است كه معمولاً همة
افراد بر اساس قانون به درستي يا نادرستي و تطبيق آن با وضع مورد نظر پي مي
برند، اما حركت رهبري داراي آن چنان پيچيدگي و حساسيت است كه همة افراد
قادر به درك آن نيستند. انتخاب راه ها و روش ها بر اساس نيازها و اقتضائات
است و نه بر اساس قانون ثابت و تغيير ناپذير.