مقدّمه:

مجتمع فولاد خراسان بزرگترين مجتمع فولادسازي در شرق كشور در فاصله 15 كيلومتري شمال غرب نيشابور  و در زميني به مساحت 1400 هكتار استقرار يافته است و حدود 32 هزار تن انواع ماشين آلات و تجهيزات را در خود جاي داده است. ظرفيت اسمي توليد سالانه اين مجتمع در فاز اول 550 هزار تن انواع مقاطع سبك ساختماني شامل انواع ميلگرد (ساده و آجدار)، نبشي، ناوداني و تسمه (چهارگوش و شش گوش) مي باشد و با اجراي فازهاي بعدي تا  8/1 ميليون تن قابل توسعه خواهد بود و با توجه به فن آوري پيشرفته توليد قادر است سريعا تغيير محصول داده و خود را با نياز بازار هماهنگ كند.

دلايل اصلي انتخاب نيشابور براي استقرار اين مجتمع عبارتند از:

• نزديكي به شبكه هاي اصلي راه و راه آهن سراسري 

• وجود منابع آب هاي سطحي و زير زميني (از قبيل سد بار) 

• نزديكي به مركز استان و كشورهاي آسياي ميانه 

• سهولت جذب متخصص و فراواني نيروي كار 

• وجود نيروگاه 1000 مگاواتي 

• موقعيت بهينه محل استقرار با معدن سنگ آهن سنگان خواف و منابع انرژي مورد نياز گاز سرخس 

ب) تاریخچۀ مجتمع، از مطالعات اوّلیّه تا افتتاح

مطالعه اوليه احداث واحد فولادسازي در خراسان در دهه 1350 توسط بخش خصوصي انجام شد و موافقت اصولي براي احداث يك واحد نورد مقاطع ساختماني در سال 1356 صادر گرديد، ليكن با ملي شدن صنعت فولاد، زمينه فعاليت بخش خصوصي نيز متوقف شد، تا اينكه مجدداً در سال 1362 وزارت معادن و فلزات احداث يك واحد فولاد سازي را در دستور كار خود قرار داد و مطالعات اوليه احداث آن را به شركت ايريتك واگذار كرد. نتيجه اين مطالعات كه مجددا توسط شركت كوبه استيل ژاپن در سال 1370 مورد بازنگري قرار گرفت، احداث يك مجتمع فولادسازي را با ظرفيت سالانه 8/1 ميليون تن محصولات طويل ساختماني به روش احياي مستقيم در خراسان توجيه مي‌نمود. پس از كامل شدن مطالعات مكان يابي و توجيه فني و اقتصادي در سال 1368 فعاليت‌هاي آماده سازي سايت و تجهيز كارگاه توسط شركت ملي فولاد ايران شروع شد و در آبان ماه سال 1375 قرارداد خريد تجهيزات خارجي پروژه با شركت ايتاليايي دانيلي منعقد گرديد و فعاليت هاي ساختماني خط توليد مجتمع در خرداد ماه 1376 با حضور آقای خاتمی، رئيس جمهور وقت، آغاز شد. در ادامه بخش نورد مجتمع در خرداد ماه 1380 و بخش فولاد سازي در بهمن ماه همان سال به بهره‌برداري رسيد.