دانلود تحقیق با موضوع تزكيه و تربيت در قرآن،
در قالب word و در 255 صفحه، قابل ویرایش.
بخشی از متن تحقیق:
براى بررسى اين مساله , زير هشت عنوان بحث مى كنيم :.
الف ) تعريف تزكيه و مقايسه آن با تربيت .
ب ) اهميت تزكيه در قرآن .
پ ) تزكيه , هدف است يا وسيله ؟.
ت ) ارتباط تزكيه با ايمان , تقوا, جهاد و.
ث ) اسباب تزكيه .
ج ) ارتباط تزكيه و تعليم .
چ ) آثار تزكيه .
ح ) اهداف تزكيه .
اين بحث ها صرفا قرآنى است و به همين جهت است كه آيات متعددى در لابه لاى بحث ها مطرح و احيانا از كتب تفسير نيز استفاده مى شود.
* * * الف ) تعريف تزكيه و مقايسه آن با تربيت .
واژه تزكيه , مصدر باب تفعيل از ريشه زكا است .
راغب
اصفهانى از واژه شناسان برجسته قرآن مى گويد: اصل الزكا النموعن بركة
اللّه تعالى و يعتبر ذلك بالامور الدنيوية والاخروية ((3))
, اصل زكات ,رشد و نموى است كه از بركت خداوندى باشد و اين , هم به امور دنيوى اعتبار مى شود و هم به امور اخروى .
اهل
لغت مى گويند: زكا يزكو زكا وزكوا وزكى يزكى زكى الزرع : نما, هنگامى كه
فعل زكا و ساير هم ريشه هاى آن را به كشت وزرع نسبت دهيم , به معناى رشد و
نمو آن است .
هـمـين ريشه هنگامى كه به باب تفعيل رود و به خداوند نسبت
داده شود, به معناى تطهير و نمو دادن و اصـلاح اسـت و هـنگامى كه به صورت
جمله زكى ماله آورده شود, به معناى اين است كه شـخـص , زكـات مـال خـود را
داده است و هنگامى كه به صورت زكى نفسه ذكر شود, به معناى اين است كه شخص ,
خود را ستوده و تبرئه كرده است .
در قرآن مجيد, هم ثلاثى مجرد اين ريشه به كار رفته و هم باب تفعيل آن .
نكته شايان توجه اين كه ملزوم رشد و نمو, پاكى است .
تـا
مـوجـودى پـاكيزه و صافى نباشد و عوامل مضاد و مزاحم از او دور نگردند, در
خور رشد و نمو نـيـست و به همين جهت است كسانى كه مى خواهندآراسته به
فضايل و مكارم اخلاقى شوند, بايد نخست رذايل را ريشه كن كنند و عوامل باز
دارنده را از خود دور گردانند.
مـگـر مـمـكـن است كه دل , خانه و آشيانه
شياطين باشد و در عين حال , خانه و آشيانه فرشتگان گردد؟ هرگز فرشته ,
همنشين ديو و رذيلت ,همنشين فضيلت و خوى نيك , همسايه خوى زشت نمى شود!
خلوت دل نيست جاى صحبت اغيار ــــــ ديو چو بيرون رود فرشته در آيد به همين
جهت است كه گاهى در كاربرد مشتقات واژه , تنها پاكى مورد نظر است و گاهى
تنها رشد و نمو و گاهى هر دو.
در مورد دادن زكات مال , ممكن است تنها پاكى مال از حقوق ديگران , منظور باشد و ممكن است هم پاكى و هم افزونى مال , مورد توجه باشد.
در مـورد تـزكيه نفس و خودستايى , فقط پاك كردن نفس از اتهامات , منظور است و قطعا رشد و نموى در كار نيست .
امـا
آن جـا كـه فعل تزكيه به خداوند يا رسول گرامى او نسبت داده مى شود, تطهير
و نمودادن و اصلاح مورد نظر است , چرا كه ملزوم , بدون لازم ولازم بدون
ملزوم تحقق ندارد.
ايـن كـه راغب , رشد و نمو را مخصوص دنيا يا آخرت نمى
كند, به خاطر اين است كه اگر موجود, استعداد رشد دو جهانى داشته باشد,
محال است كه به بركت خداوند, رشد و نمو كند و رشد و نمو او فقط دنيوى باشد و
از رشد و نمو اخروى محروم گردد.
و اما تربيت از ماده ربايربو ربا وربوا
گرفته شده كه به معناى زيادت و افزونى مال است و به همين جهت است كه واژه
ربا به معناى سودى است كه ربا خوار به دست مى آورد.
مشتقات تربيت در قرآن كريم , در دو مورد استعمال شده است :.
1) مـى بـيـنيم هنگامى كه موسى در برابر طغيان و استكبار فرعون قيام مى كند تا مستضعفان را نجات دهد, فرعون به او مى گويد:.
قـال الـم نربك فينا وليدا ولبثت فينا من عمرك سنين ((4))
,
آيا در دوران كودكى , تو را در ميان جـمـع خـود تـربيت نكرديم و سال هايى
از عمر خود را درميان ما نگذرانيدى ؟! در اين جا فرعون خـودش را مربى موسى
معرفى مى كند و از اين كه متربى در برابر مربى قيام كرده و تاج و تخت او را
به خطرانداخته , مورد عتاب و ملامت قرار مى دهد.
سـپـس مـى گويد: وفعلت فعلتك التى فعلت وانت من الكافرين ((5))
, و كارى را كه نبايد انجام دهى , انجام دادى (و يكى از ما را كشتى ) و حال آن كه تواز كسانى هستى كه كفر نعمت مى كنند.
آرى
فـرعـون دو مـنت مى گذارد و دو اعتراض مى كند: دومنتش يكى نجات موسى از
رودنيل و پرورش او و ديگرى نگهدارى او در ميان خانواده براى سال هاى متمادى
است .
دو اعتراضش يكى سابقه آدم كشى و ديگرى كفران نعمت است .
او
بـا دو مـنـت خـود مـى خـواهد بگويد كه از موسى انتظار كمك دارد, نه انتظار
مخالفت و با دو اعتراضش مى خواهد بگويد: كسى كه سابقه آدم كشى دارد و
كفران نعمت مى كند, شايسته رهبرى و رسالت نيست .
پاسخ موسى به فرعون , بسيار جالب است , او مى گويد:.
فعلتها اذا وانا من الضالين ((6))
, من اقدام به آدم كشى كردم , در حالى كه از بى خبران بودم .
در
حـقيقت مى خواهد با پاسخ به اشكال دوم فرعون , به ظاهر وانمود كند كه آن
موقع , راه حق را نـمى دانسته و خداوند بعدا راه حق را به او نشان داده است
, ولى در باطن , منظورش اين است كه كـشـتـن آن قـبـطى حـق بـوده , و او از
عواقب ناگوار آن , بى خبر بوده است , بنابراين , پاسخ وى به فرعون , توريه
است , يعنى گفتن سخنى كه باطنش حق است و ظاهر آن براى مخاطب , معناى
ديـگـرى افـاده مـى كند, يعنى گوينده , زمانى كه در بن بست قرار مى گيرد,
هم در باطن دروغ نمى گويد و هم به حسب ظاهر, مخاطبش را راضى مى كند و از بن
بست خلاص مى شود ...