چكيده
آينده‌نگاري بر آمده از نياز «آمادگي براي آينده»؛ يعني به كار بردن منابع به بهترين وجه ممكن براي دست‌يابي به مزيت «رقابتي» «بهبود كيفيت زندگي» و «توسعه پايدار» مي‌باشد . استفاده روزافزون از اين ابزار در سالهاي اخير موجب آن شده است که ملاحظات محوري و پايه‌اي در مفهوم فعلي آينده‌نگاري در اروپا تغيير يابد.يکي از اين تغييرات حرکت از آينده‌نگاري ملي به آينده‌نگاري منطقه‌اي است. در آينده‌نگاري منطقه‌اي تفاوت‌هايي با آينده‌نگاري ملي مشاهده مي‌شود، از جمله در افق زماني و روش مورد استفاده. از سويي ديگر رابطه ميان آينده‌نگاري منطقه‌اي با آينده‌نگاري ملي آن کشور مي‌تواند به صورت‌هاي متفاوتي ايجاد شود. در اين مقاله آينده‌نگاري منطقه‌اي معرفي گشته و تفاوت‌هايي از آن با آينده‌نگاري ملي ذکر مي‌گردد و پس از آن رابطه ميان آينده‌نگاري منطقه‌اي با آينده‌نگاري ملي آورده مي‌شود.
واژگان کليدي: آينده‌نگاري، آينده‌نگاري منطقه‌اي، آينده‌نگاري ملي
Keywords: Technology foresight Regional Foresight, National Foresight
1 ـ مقدمه
اقتضائات و شرايط هر زمانه¬اي ما را مجبور به بازنگري در مفاهيم ،پيش‌فرض‌ها و روشهاي قبلي خود مي¬سازد، تفاوت‌هاي دنياي امروزي با جهان گذشته را مي‌توان حداقل در 4 مولفه ذيل‌نگريست، 4 مولفه‌اي که از ديد بسياري از خبرگان آينده‌نگاري، همچون مارتين، 4 پيش‌ران اصلي اقبال و توجه به آينده‌نگاري بوده‌اند و عبارتند از [1] :
1- افزايش رقابت [5]
2- افزايش محدوديتها[6] بر هزينه بخش عمومي
3- افزايش پيچيدگي[7]
4- افزايش اهميت توانش[8] علم و تكنولوژي
در ادبيات آينده‌نگاري به واسطة آنكه اين 4 پيش‌ران، همگي با حرف c آغاز مي‌شوند، با نام c4 نيز شناخته مي‌شوند. ديگر نکته قابل تامل در خصوص c4 آن است که تمامي اين محرک‌ها و سايق‌ها الزاما محدود به يک منطقه جغرافيايي خاص نمي‌شوند و تمامي اين موارد به همان اندازه‌اي که براي يک کشور مطرح است براي يک منطقه ايالتي يا استاني و به همان اندازه براي يک منطقه فراملي نيز چالش برانگيز است. از اين‌رو آينده‌نگاري به عنوان يک ابزار بالقوه توانمند براي سياست گذاري مي‌تواند در هر يک از مناطق فوق‌الذکر مورد استفاده قرار گيرد . مناطق زير ملي (ايالت و استانها) نيز سعي در استفاده از اين ابزار توانمند گرفتند.
آينده‌نگاري برحسب محدودة جغرافيايي مورد پوشش، به 3 صورت ذيل قابل مشاهده است .[2]