بخشی از متن:شناسايي كلاه‌هاي گوناگون اقوام مختلف تاريخي و
باستاني، مبحثي است بسيار شيرين و جالب زيرا در طي مطالعه آن، نكات سودمندي
مطرح و روشن مي‌گردد كه از ديده تاريخ پوشاك و تاريخ تمدن يك ملت بسيار
مهم و ارزنده است و اعتقادات، تشكيلات، ابتكارات و پيشرفتهاي آنان را در
راه زندگاني نشان مي دهد بدين منظور ما در اين شماره بخشي از تاريخ پوشاك
پارسيان را كه همه از روي مدارك محكم تاريخي و باستاني تهيه شده است
منعكس مي كنيم و اميدواريم بتوانيم در آينده نيز از اينگونه مباحث علمي و
فني كه از تاريخ تمدن و باستان شناسي ايران داراي اهميت بسيار مي باشد،
بررسی کنیم.
تاريخ استعمال كلاه و هرچه بدان ماند، به منظور پوشاندن و
نگاهداري سر و صورت از سوز سرما و گرما و حوادث طبيعي ديگر، به روزگاران
بسيار كهن باز مي گردد، و حتي مداركي موجود است كه نشان مي‌دهد، مردمان
وحشي غارنشين نيز كلاه‌هايي از پشم و پوست جانوران ساخته، بسر مي
نهاده‌اند.
اقوام باستاني، گذشته از اينكه از كلاه براي پوشاك استفاده
مي‌كردند، از آن براي آرايش سر و صورت و نمايش خصوصيات قومي و نژادي و
مذهبي و صنفي نيز سود مي‌جستند، و از همان زمانها، اين بخش از پوشاك آدمي،
نسبت به ديگر بخشها، داراي ارج مخصوص و فراواني بود و به آن با ديده ديگري
مي‌نگريستند، چنانكه هنوز هم آثار اين توجه در ميان بسياري از اقوام جهان
بازمانده، و كلاه در نزد آنان احترام مخصوصي دارد.
از زمانهاي بسيار
قديم، نوه مخصوصي از كلاه فرمانروايان و پادشاهان كه «تاج» ناميده ميشود،
رمز و نشانه‌يي از قدرت و مقام و افتخارات پوشيده آن بود و در ايران نيز از
همان زمان باستان، تاج شاهان داراي معناي خاصي بود بدينسان كه شكل افسر
شاهنشاهان نماينده كره آسمان و خورشيد، تابش و درخشش گوهر هاي گوناگون آن
نشانه‌يي از آتش يعني سرچشمه زندگاني جاوداني بشر بود.
جلوه و جمال تاج
و چگونگي آن بيشتر با مقام ديني سلطنت ارتباط داشت و هر يك از بخشها و
اشكال و نقوش آن با عقايد مذهبي آن زمان بستگي داشت و به همين علت است كه
اغلب در ايران آن را بصورت كنوني كره آسماني ساخته و علائمي از ماه و
خورشيد و ستارگان و يا رموز مذهبي بر آن نصب مي كردند. تاج كنگره دار
شاهنشاهان هخامنشي نيز چنان كه خواهيم ديد بصورت برج و باروي شهر يا كاخ و
معبد ساخته مي شد و رمز و علامت قدت و حكومت و شهرياري بود. موضوع بستگي
تاج به امر سلطنت چنان است كه رفته رفته خود شكل تاج و افسر، رمزي از براي
مقام سلطنت و پادشاهي گرديد، براي نمايش اين معني بكار ميرود.