فهرست مطالب
مقدمه
يكم: اجتهاد، حيات اسلام
دوم: اجتهاد جواهرى
سوم: بالندگى فقه
چهارم: منطق و متانت اجتهاد شيعى
پنجم: فقه در عرصه مناسبات اجتماعى
ششم: اجتهاد و پرسش هاى نو
هفتم: نقش فقه در قضا و حقوق
هشتم: اصول و ملاك هاى حاكم
نهم: شاخصه كارآمدى فقه
دهم: ويژگى اين مجموعه
بخش نخست : كليات قضا و راه هاى اثبات دعوا
فصل اوّل: شرايط و وظايف قاضى
مبحث اوّل : شرايط قاضى
1 . عدم شرطيت ذكوريت در قاضى
2 . عدم شرطيت اجتهاد در قاضى
3 . جواز قضاوت غير مجتهد و لزوم عمل حسب قوانين شرعيه مصوّبه
4 . قاضى تحكيم
5 . رجوع به قاضى غير شيعه
مبحث دوم: وظائف قاضى
1 . وظيفه قاضى در موارد سكوت قانون
2. وظيفه قاضى در صورت مخالفت قانون با مشهور يا شرع
3 . مسئوليت قاضى در صورت اشتباه ( تقصير )
4 . قانون حاكم در دعواى غير مسلمان
5 . وضعيت رسيدگى به جرايم ايرانيان در خارج از كشور
6 . فصل خصومت با انشاى كتبى
7 . دادرسى غيابى
8 . مرور زمان در رسيدگى به دعاوى
9 . تجديدنظر خواهى
10 . حبس مدعى اعسار
11 . حكم به زندان يا تبعيد به مدّت نامعيّن
مبحث سوم: مسائل مرتبط
1 . توقيف اموال بدهكار توسط برخى از طلبكارها
2 . هزينه هاى دادرسى
3. عدم جواز اجراى حكم در رسيدگى هاى خارج از صلاحيت دادگاه
4 . هديه به قاضى
فصل دوم: راه هاى اثبات دعوا
مبحث اول: اقرار
1 . اقرار از روى تهديد
2 . استفاده از نوار، فيلم، فاكس و... در اثبات دعوا
مبحث دوم: شهادت
1 . معيار در استماع شهادت شاهد
2 . شهادت از روى عدم آگاهى
3 . آثار شهادت از روى اكراه
4 . تساوى زن و مرد در شهادت
5 . شهادت غير شيعه و اهل كتاب
6 . اداى شهادت با كتابت
7 . اعتبار نوشته هاى غير رسمى
8 . نظريه كارشناس
9 . احقاق حق با توسل به وسايل متقلّبانه
10 . معيار جواز شهادت و قسم دروغ
11 . راه اثبات اعسار
مبحث سوم: علم قاضى
1 . محدوده اعتبار و حجيت علم قاضى
مبحث چهارم: سوگند
1 . اثبات حق با سوگند
2 . جايگاه سوگند در دعاوى كيفرى
3 . لفظ سوگند
4 . شرطيت اذن مدعى در احلاف منكر
5 . معناى عبارت « قول، قول اوست با قسمش »
بخش دوم : حدود
فصل اول: كليات حدود
1 . اجراى حدود در عصر حاضر
2 . مفهوم و قلمرو قاعده دَرْء
3 . مجازات حدّى در صورت انكار بعد از اقرار
4 . نفى بلد و امكان تبديل به مجازات ديگر
5 . جمع بين اعدام و ساير مجازاتها
6 . چگونگى اجراى مجازات اعدام
7 . اجراى مجدد حكم اعدام، در صورت زنده ماندن محكوم به اعدام
8 . قرار دادن معدوم در انظار عمومى
9 . اجراى حكم بر بيمار
10 . تأخير اجراى حدّ زن شيرده
11 . تخفيف مجازات افراد زير هجده سال
12 . توبه مسقط حدّ
فصل دوم: حدّ زنا
1 . تعريف حدّ زنا
2 . عدم تأثير استفاده از وسايل پيشگيرى كننده در تحقق زنا
3 . عدم صدق زنا در ازدواج موقت بدون اذن ولىّ
4 . حكم زناى اكراهى
5 . تقصير قبلى زن در تحقق اكراه
6 . عدم تأثير رضايت بعدى زن در صدق زناى عنفى
7 . ادعاى اكراه در زنا
8 . عدم تفاوت حكم قتل در زناى به عنف بين مسلمان و غيرمسلمان
9 . پرداخت مهرالمثل در زناى به عنف
10 . شرايط احصان
11 . عدم تحقق احصان با عقد منقطع
12 . موضوعيت داشتن اقارير اربعه براى اجراى حدّ زنا
13 . عدم نفوذ اقرار تلقينى
14 . تبديل رجم به نوع ديگرى از قتل
15 . فرار از حفره در مجازات رجم
16 . سقوط حدّ زنا از شخص ديوانه
17 . سقوط حدّ زنا در صورت توافق بر ازدواج
18 . حكم ضغث در ساير مجازاتها
فصل سوم: حدّ لواط و قوّادى
1 . عدم اشتراط احصان در حدّ لواط
2 . عدم حدّ لواط در اشخاص ديوانه
3 . شمول توبه مسقط حدّ لواط به محارم نَسبى
4 . اكراه در قوّادى و محاربه
فصل چهارم: حدّ قذف و مسكر
1 . نحوه اسناد در تحقق حدّ قذف
2 . اقرار به شُرب خمر و ادعاى توبه قبل از اقرار
فصل پنجم: حدّ محاربه
1 . قلمرو محاربه و اِفساد فى الارض در خصوص جرايمى نظير هواپيما ربايى و...
2 . شمول مجازات نفى بلد در حدّ محارب به زن
3 . تشديد مجازات تبعيد به حبس در محلّ تبعيد
4 . عدم جواز استفاده از داروهاى مقاوم كننده در مجازات صلب
5 . نقش توبه محارب در سقوط مجازات
فصل ششم: حدّ سرقت
1 . معيار طلا يا نقره مسكوك در نصاب حدّ سرقت
2 . سرقت اطلاعات سرّى كد شده و رمزدار
3 . سرقت از مال مشاع
4 . عدم تحقق اضطرار در باره سارقان معتاد به موادمخدر
5 . لزوم مقاومت در مقابل جانى يا سارق
6 . اختلاف مالباخته و سارق در تعداد اموال ربوده شده
7 . لزوم يا عدم لزوم مطالبه در قطع يد
8 . تعدّد سرقت و مجازات آن
9 . مجازات جايگزين حدّ سرقت
10 . استفاده از داروى بى حس يا بى هوش كننده، هنگام اجراى مجازات
11 . نقش عفو در سرقت حدّى
12 . ملكيت، فروش و پيوند عضو مقطوع در سرقت
فصل هفتم: حدّ ارتداد
1 . تعريف مرتد و قلمرو آن
2 . شرايط اجراى حكم مرتد
3 . توبه مرتد
بخش سوم: قصاص
فصل اول: تعيين نوع قتل
1 . ارتكاب قتل با فعل مادى
2 . ارتكاب قتل با فعل غير مادى
3 . خطاى در تطبيق در قتل نفس
4 . شركت و معاونت در قتل
5 . اكراه در قتل
6. ايراد ضرب و جَرْح يا قتل با رضايت مجنّى عليه
فصل دوم: شرايط قصاص
1 . حكم قتل غير مسلمان توسط مسلمان
2. اسلام آوردن كافر پس از ارتكاب قتل مسلمان
3 . قتل فرزند توسط پدر يا مادر
4 . قتل فرزند نامشروع
5 . قصاص پدر توسط فرزند
6 . قتل كودك نامشروع
7 . سقط و قتل جنين
8. قتل از روى ترحم
9 . قتل در اثر دفاع
10. قتل مهدور الدم
11 . قتل اسير
12 . قتل در فراش
13 . جهل به حكم در قتل عمدى
14 . اذن حاكم شرع در قصاص
15 . عدم كفايت علم اجمالى نسبت به قاتل
فصل سوم: راههاى ثبوت قتل
مبحث اول: اقرار
مبحث دوم: شهادت
مبحث سوم: قسامه
1. لزوم وجود ظنّ قوى براى اجراى قسامه
2 . قلمرو قسامه
3 . مقدار قَسامه
4 . قسامه در صورت نبودن ولىّ دم
5 . كاربرد قَسامه در اثبات جرم و رفع اتهام
6 . تبرئه متهم در صورت عدم اتيان قَسامه توسط اولياى دم و عدم ردّ آن به متهم
7 . تساوى زن و مرد در اجراى قسامه
8 . لزوم اتيان قَسامه از روى يقين
9 . لزوم مطالبه از سوى مدّعى در اتيان قَسامه توسط مدّعى عليه
10 . نصاب قَسامه در جنايت بر اطراف
مبحث چهارم: نقش قرعه در تعيين قاتل
مبحث پنجم: اختلاف جانى و ولىّ دم
فصل چهارم: كيفيت استيفاى قصاص
1 . اولياى دم
2 . حدود اختيارات ولىّ دم
3 . وظيفه قاضى در صورت صغير يا كافر بودن اولياى دم يا عدم دسترسى به آنان
4. تساوى زن و مرد در استيفاى قصاص
5. حكم فاضل ديه در قتل چند زن توسط يك مرد
6. انتخاب كننده نوع ديه در فاضل ديه
7 . پرداخت فاضل ديه از بيت المال
8 . ملاك در تداخل قصاص عضو در قصاص نفس
9 . جمع بين قصاص و ساير مجازاتها
10 . نحوه اجراى حكم قصاص
11 . استفاده از داروهاى بى هوش يا بى حس كننده هنگام اجراى مجازات
12 . مدت بقاى حقّ قصاص
13 . تأخير اولياى دم در اجراى قصاص
14 . حدود اختيار حاكم شرع در استيفا يا تبديل قصاص يا عفو
15 . اسقاط حقّ قصاص توسط مجنّى عليه
16 . عفو قاتل هنگام اجراى حكم
17 . تبديل قصاص نفس به قصاص عضو
18 . خودكشى پس از ارتكاب قتل عمدى
19 . ظهور علايم حياتى پس از اجراى حكم اعدام يا قصاص
20 . فروش اعضاء قبل از قصاص
21 . كفّاره قتل عمدى
22 . جواز تعزير قاتل عمدى در صورت عدم قصاص
فصل پنجم: قصاص عضو
1 . لزوم مماثلت در قصاص اطراف
2 . تبعيض در قصاص اطراف
3 . تسرى حكم قصاص دست به ساير اعضاى زوج بدن
4 . عدم سقوط حقّ قصاص در صورت پيوند
5 . حدود اختيارات ولىّ قهرى در صدمات وارده بر صغير
6 . هزينه درمان پس از اجراى قصاص اطراف يا حد
7 . ملكيت، فروش و پيوند عضو مقطوع در قصاص
8.عدم امكان اجراى قصاص عضوتوسط مجنى عليهوحاضرنشدن متخصصين فن براى اجراى قصاص
بخش چهارم: ديات
فصل اول: ماهيت ديه و اَرشْ و برخى موارد آنها
1 . ماهيت ديه و برخى موارد آن
2 . ماهيت اَرشْ و برخى موارد آن
فصل دوم: مقدار ديه قتل نفس
مبحث اول: ديه انسان و موضوعيّت نداشتن اعيان سته ديات
1 . مقدار ديه انسان
2 . تساوى زن و مرد در ديه و اَرشْ
3 . تساوى ديه مسلمان با غير مسلمان
4 . موضوعيّت نداشتن اعيان ستّه ديات
مبحث دوم: محاسبه ديه و نحوه پرداخت آن
1 . معيار محاسبه براى پرداخت ديه
2 . عدم تداخل ديه كم در ديه زياد
3 . لزوم جبران خسارات روحى ( غيرجسمى )
4 . لزوم جبران ساير آسيبهاى وارده همراه با ضايعه اصلى
5 . تأثير درمان و پيوند عضو مقطوع در ميزان ديه
6 . حكم اَرشْ زنان در بيش از ثلث ديه
7 . انتخاب كننده نوع ديه
8 . نحوه تقسيم ديه
مبحث سوم: تغليظ ديه و قلمرو آن
مبحث چهارم: خسارات زايد بر ديه
مبحث پنجم: مهلت پرداخت ديه و اَرشْ
فصل سوم: مسئول پرداخت ديه
1 . مسئول پرداخت ديه در موارد علم اجمالى
2 . مسئوليت جمعى در صورت شركت در ايجاد ضرب و جرح
3 . مسئوليت اشخاص حقوقى در پرداخت ديه
4 . مسئوليت كارفرما در پرداخت ديه
5 . تعريف عاقله و مسؤوليت آن در پرداخت ديه
6 . پرداخت ديه از بيت المال
7 . ضامن بودن صبّى مميّز
8 . اعسار در پرداخت ديه
9 . خوددارى عاقله از پرداخت ديه
10 . جواز حبس شخص ممتنع از پرداخت ديه
11 . حدود اختيارات ولىّ يا قيّم در ديه، قصاص و عفو
12 . رضايت مجنّى عليه در عمليات ورزشى ( عوامل موجهه جرم )
13 . عدم تأثير عفو مجنّى عليه نسبت به ايجاد خسارات جديد بر اثر سرايت
فصل چهارم: موجبات ضمان ( مباشرت ، تسبيب، اجتماع سبب و مباشر يا اجتماع چند سبب )
1 . قتل ديگرى در حال خواب
2 . مسئوليت پزشك در برابر آزمايشهاى پزشكى روى بيمار
3 . اشتراك در جنايت و مسئوليت تناسبى
4 . تسبيب در جنايت
5 . اجتماع سبب و مباشر و يا اجتماع چند سبب
6 . درجه تقصير يا تأثير در ميزان مسئوليت
فصل پنجم: ديه اعضا، جراحات، لطمات، سقط جنين و جنايت بر مرده
مبحث اول: ديه يا ارش اعضا
1 . ديه مو ( ديه تراشيدن موى سر زن و مرد )
2 . ديه چشم ( اَرشْ به دليل پارگى قرنيه چشم )
3 . ديه انداختن دندان طفل
4 . ديه بندهاى انگشتان دست و نحوه محاسبه آن
5 . عدم تأثير ميزان كارايى و ارزش عضوى در تعيين ديه انگشتان
6 . ديه و اَرشْ صدمه بر بيضه
7 . نحوه تعيين اَرشْ ازاله بكارت
8 . ديه حسّ بويايى
9 . عدم تفاوت بين اعضاى ظاهرى و باطنى
مبحث دوم: ديه استخوانها
1 . شكستگى استخوان و جدا شدن تكّه اى از آن
2 . ديه شكسته شدن استخوان درشتْ نى و نازكْ نى
3 . شكسته شدن استخوان ساق پا همراه با خونريزى
4 . ديه شكستگى استخوان همراه با نقص عضو
5 . جرح و شكستگى در محلهاى متعدّد
6 . عدم تفاوت بين شكسته شدن ستون فقرات و جدا شدن آنها
7 . ديه يا اَرشْ در استخوان كف دست يا پا
8 . ديه شكسته شدن استخوان كتف و بازو
9 . ديه شكستن استخوان بينى
مبحث سوم: ديه جراحات و لطمات
1 . تفاوت ديه سر و صورت با ديه ضربات وارده با ساير جاهاى بدن
2 . ديه سمحاق
3 . صدمات وارده به زير چانه و ترقوّه
4 . خسارات حاصله در گوش ، زير چانه، زير لب، داخل بينى و دهان
5 . ديه جراحت گردن
6 . ديه جراحتى كه به درون بدن انسان وارد مى شود
7 . ديه تغيير رنگ
8 . اَرشْ نقص زيبايى و تغيير در لحن گفتار
9 . موضوعيت نداشتن شتر و دينار در ديه جراحات
مبحث چهارم: سقط جنين
1 . مقدار ديه سقط جنين
2 . ديه سقط جنين نامشروع
3 . ديه سقط جنين غيرمسلمان
مبحث پنجم: ديه جنايت بر مرده
بخش پنجم: تعزيرات و مجازاتهاى بازدارنده
تعزيرات و مجازاتهاى بازدارنده
1. ملاك تعزير توسط حكومت
2. قلمرو تعزير
3. نوع و مقدار تعزير
4. روش رسيدگى در جرايم موجب تعزيرات حكومتى
5. مبادله محكومين به حبس بين كشورها
6. معاونت و مشاركت در خودكشى
7. معاونت در جرم
8. عفو در جرايم تعزيراتى
9. تعزير در جرايم حقّ النّاسى على رغم گذشت شاكى
10. تسرّى قاعده درء و تسرّى عدم قسم در حدّ به تعزيرات
11. شرطيت بلوغ يا تميز در مسئوليت كيفرى
12. اقدام تأمينى براى جلوگيرى از جرم