بخش اول
كليات
جنايات جنگ و جنايات عليه بشريت، جرائم بين المللي بشمار مي روند و همانند ساير جرائم موضوع حقوق بين المللي نظير جنايات عليه صلح، بر روابط ميان دولتها تاثير مي گذارند. ارتكاب اين جرائم حريم اين اعمال موضوعي است كه در چهارچوب حقوق بين الملل عمومي مطرح مي شود و منشا آن در هنجارهاي بين المللي نظير عرف بين المللي، اصول كلي حقوق، رويه و آراي و نظريه هاي نهفته است.
اين جنايات همچنين موضوع مقررات حقوق داخلي قرار ميگيرند. اين وظيفه به عهده قانونگذاران داخلي گذشته شده است كه جرائم بين المللي را با ضمانتهاي اجرايي كافي همراه سازند. به علت فقدان يك مرجع دادرسي كيفري بين المللي دائمي، صلاحيت دادگاهها داخلي براي محاكمه عاملان اين قبيل جنايات پذيرفته شده است. با اين همه حقوق بين الملل برتري خود را كم و بيش نسبت به حقوق داخلي حفظ كرده و رفته رفته با جاي گرفته در نظامهاي كيفري ملي، به سوي يكنواخت كردن آن گام بر مي دارد.
بنابراين، در قلمرو دوگانه حقوق داخلي بين الملل است كه مجازات جنايات جنگ و جنايات عليه بشريت نهفته و صحت اين گفته از نظر تاريخي به اثبات رسيده است.
الف . پيدايش مفاهيم:
1 . نظم « حقوق جنگ »
نطفه حقوق جنگ در عهده باستان و قرون بسته شد؛ اما پيدايش آن به صورت فعلي نسبتاً جديد است و بناي آن بر پاية هنجاري آمرانه كه توسل را در حل اختلاف ميان دولتها مردود مي شمرد، بعد از سالهاي پاياني قرن نوزدهم گذاشته شد و جنگهاي تجاوزكارانه اعمالي نامشروع تلقي گرديد. ولي نتيجه تلاش براي پيشگيري از جنگ به دليل نبودن يك سازمان علمي حقوق بين الملل جزا چندان موفقيت آميز نبوده است. به همين جهت كاستيهاي اقدامات سياسي به سود خلع و حفظ صلح و امنيت بين المللي الزاماً بيشتر و بيشتر احساس ميشود.
2 . تنظيم «حقوق جنگيدن»
براي يافتن مقدمات تنظيم اين مقررات بايد به زمانهاي دور بازگشت. طرح نظري يك حقوق بين الملل كه بر پايه اصول عدالت جهاني استوار باشد، نخستين بار در عهد باستان بوسيله فيلسوفان يونان نظير افلاطون و ارسطو و در روم بوسيلة سيسرون ترسيم شد. اين طرح در قرون وسطي در فلسفه مدرسي (اسكولاستيك) و حقوق فطري «آگوستن) و (توماس آكويني قديس) ادامه يافت (گروسيوس)
(1583 – 1648)كه اغلب در محاكمات نورنبرگ به عنوان يك مرجع از او ياد مي شد، از جمله كساني است كه اين نظريه را به بهترين وجه بيان كرده است.
بيشترين تلاش براي انسان كردن جنگلها از اواسط قرن نوزدهم به بعد بكار رفت. مقرراتي كه در اين جهت در بسياري از اسناد بين المللي وارد شده اجازه داده است كه اصولي هدايت كننده و اساسي در حمايت از انسانها تعيين شوند. اين تلاشها براي تدوين مقررات مربوط به مخاصمات مسلحانه در ميان دو جنگ جهاني ادامه يافت افكار عمومي با ملاحظه اعمال نفرت انگيزي نظير بمباران غيرنظامي استفاده از گاز خفقان آور، و به رگبار بستن بازماندگان يك كشتي كه بوسيلة يك زير دريايي به اژدر بسته شده بود، متاثر شد اما اغلب اين اسناد هيچگونه تنبيهي از نظر كيفري پيش بيني نمي كردند. بنابراين شعاع آنها بسيار محدود بود.