چكيده
گذشت كه تعليم و تربيت دراصطلاح رايجخود، بر عقلانيتيعنى پرورش انديشه دلالت دارد. انواع گوناگون تربيت كه اصطلاحا، اخلاقى، سياسى، زيبايىشناختى نام گرفتهاند، اولين حاميان تربيت عقلانى، رويكردهاى مختلف به تربيت عقلانى، ديدگاه سنتى تعليم و تربيت، بررسى بحثهاى معاصر در زمينه تربيت عقلانى و پيشنهاد بازگشتبه تعليم و تربيت ليبرال و عقلانى از سوى عدهاى از دانشمندان و مربيان و. . . از جمله موضوعات مورد بحث در اين مقال است. قسمت آخر اين مقاله را با هم پى مىگيريم:
بحث معاصر در زمينه تربيت عقلانى
هرگز نبايد تصور كرد كه بحثبين ديويى و طرفداران شيوه سنتى تعليم و تربيت طولانى است، بلكه لازم است فقط تربيت عقلانى را در برنامه درسى دهه گذشته مورد بررسى قرار دهيم.
امروزه ما شاهد بحث ديگرى در زمينه نوعى از تربيت عقلانى هستيم كه بايد برگزيده شود. هنوز واقعگرايى سنتى يا خردگرايى و تجربهگرايى عملى ديويى محورهاى بحث را تشكيل مىدهد. در ميان انتقادهاى بسيارى كه از مدارس ما مىشود، يكى از عمدهترين و بارزترين آن، فقدان يك تربيت عقلانى جدى است. اين انتقادها در تمام سطوح تعليم و تربيت در ايالات متحده امريكا مطرح شده است.
يكى از پيشنهادهايى كه مجددا ارائه شده، بازگشتبه يك تعليم و تربيت آزاد و عقلانى دقيق است. اين طرح از سوى عدهاى از دانشمندان و مربيان و همچنين شخصيتهاى سياسى مانند ويليام بنت، (William Bennet) عضو سابق كميسيون تعليم و تربيتبيان شده بود.
هرچند در اين بحث، به تعليم و تربيت در مدارس توجهاتى شده، اما، دانشگاهها آماج بيشترين انتقادها قرار گرفتهاند. منتقدانى همچون آلان بلوم، (Allan Bloom) و اى. هرش، (Hirsch) از نبود سواد فرهنگى در ميان دانشجويان انتقاد كردهاند، تحقيقات نشان مىدهد كه نه تنها در رياضيات و علوم پايه - كه اكنون به طور گسترده از مقبوليتبرخوردارند - نارسايىهايى وجود دارد، بلكه در علوم انسانى نيز يك معرفت اساسى يافت نمىشود.