مقدمه
تاریخچه كشت و استفاده از قارچهای خوراكی در ایران و جهان
با
توجه به اسناد ومداركی كه در دسترس است تاریخ مصرف قارچهای خوراكی به عنوان
غذا و دارو به زمانی بسیار دور برمیگردد بطوری كه حتی انسانهای نخستین
از خواص ویژه قارچها اطلاع داشتند و گاهی به عنوان یك ماده توهمزا در
فالگیریها از آن استفاده مینمودند، مردم كشورهای شرقی اولین كسانی بودند
كه به استفاده از قارچ دست زده بطوری كه نوعی قارچ بنام اوریكولاریا برای
اولین بار در حدود 600 سال قبل از میلاد و نوعی دیگر بنام فلامولینا و
لوتیپس در چین كشت میشدهاند و همچنین نوعی دیگر از قارچهای آسیای شرقی
بنام Lentinu edodes وvolvariella در حدود 2000 سال قبل در چین و ژاپن
مورد استفاده قرار میگرفتند و تكنولوژی كشت این قارچها جزو هنرهای خیلی
قدیمی و محرمانه این سرزمینها بوده است. وهمچنین ذكر شده كه دو قرن قبل از
تولد حضرت عیسی مسیح (ع)یك پزشك یونانیبهنام نیكاندر Nicandre قارچ را در
بستری از كود حیوانی وخاكستر كه شاخه وبرگ درخت انجیر روی آن را پوشانده
بود پرورش داد. در اوائل قرن 16 یكی از پزشكان گیاه داروئی در كشور اطریش
برای اولین بار مبادرت به شناسائی قارچهای اطراف شهر وین نمود. وهمچنین در
همان قرن پرورش و استفاده از قارچ در كشور ایتالیا آغاز و با اختراع
میكروسكوپ در قرن 17 فعالیت شناسائی قارچها بیشتر و بیشتر شد و پرورش قارچ
در گلخانه و سالنهای پرورش برای اولین بار در حدود سالهای 1754 در كشور
سوئد ابداع شد واز سال 1779 تولید و پرورش قارچ در انگلستان آغاز وبه برخی
دیگر از كشورهای اروپایی توسعه یافت ودر سال 1809 شخصی بنام لینك ساختمان
بازیدیوم و بازیدیوسپور را در بازیدیومیستها مشاهده نمود واصطلاح بازیدیوم و
سیستیدیوم را شخصی بنام لویل در سال 1837 اشاعه داد ودر سال 1884 دو نفر
فرانسوی بنامهای آقایان كنـستاتیـن (Constantin ) وماتروشو(Matruehot) عضو
انیستیتو پاستور بودند برای اولین بار از روش پاستوریزاسیون ،اسپور قارچ را
وادار به جوانه زدن كرده وبذر قارچ را در شرایط استریل ابداع نمودند ودر
اوائل قرن 19 كشت سنتی قارچ در غارهای طبیعی در كشور فرانسه آغاز شد ودر
اوائل نیمه دوم قرن نوزده از اروپا به آمریكا انتقال ودر سال 1890 مزرعه
داران در پنسیلوانیای آمریكا مبادرت به پرورش قارچ نمودند ودر سال 1921 در
كشور هندوستان برای اولین بار فردی بنام بوس موفق به كشت دو نوع قارچ از
جنس آگاریكوس (دكمه‌ای) بر روی كود حیوانی شد. سیندن Sinden در سال 1932
تهیه بذر قارچ بر روی غلات را ابداع و لامبرت Lambert از آمریكا اساس
تكنولوژی مدرن پرورش قارچ را بنیان نهاد و از سال 1970 در كشور مجارستان
پرورش نوعی قارچ بنام پلوروت بر روی كنده درختان انجام میگرفته است. در
ایران برای اولین بار در سال 1335 كشت قارچ دكمه‌ای توسط فردی بنام
احیایی در قسمت شمال تهران شروع شد و پس از مدتی در سالهای 1348 الی 1357
واحدهای كشت و تولید قارچ در تهران - كرج و شهر ری افتتاح و فعالیت خود
را آغاز نمودند و در اواخر سالهای 1356 تولید بذر قارچ دكمه‌ای توسط آقای
پیرایش شروع شد و كشت قارچ صدفی نیز برای اولین بار در سال 1365 توسط آقای
مصطفوی كارشناس سازمان كشاورزی در منطقه اوین
فهرست مطالب
مقدمه 1
آشنایی با تقسیم بندی قارچ 2
قارچها به سه گروه تقسیم می شوند : 2
1- قارچهای خوراکی 2
قارچهای خوراکی و خواص آنها 2
2- قارچهای دارویی 4
3- قارچ سمی 5
مرفولوژی (شکل شناسی) قارچ صدفی 6
آشنایی با تاریخچه کشت و پرروش قارچ صدفی در ایران و جهان 7
آشنایی با قارچ صدفی 7
سالن کشت وپرورش 8
ضد عفونی سالن کشت 9
شناسایی اصول برداشت محصول 14
قارچ دکمه ای 15
قارچ دکمه ای معمولی 16
آشنایی با مفهوم سویه یا استرین 17
آشنایی با انتخاب سویه 17
آشنایی با مواد و نحوه عمل آوری کود کمپوست 18
1- مواد اصلی 18
2- مکمل های غذایی 19
3- مواد غذایی کنسانتر 19
4- کود های ازته 19
5- املاح معدنی 19
آشنایی با کمپوست مصنوعی و طبیعی 19
مزایای استفاده از کمپوست مصنوعی 20
سوله تهیه کمپوست 20
آشنایی با روش های تولید کود کمپوست 20
1- روش طولانی مدت تهیه کمپوست ( Long method ) 20
آشنایی با روش های آماده سازی بستر 21
1- آماده سازی بستر به روش قفسه ای : 21
2- آماده سازی بستر به روش جعبه ای : 21
3- آماده سازی بستر روش کیسه ای : 22
آشنایی با خاک پوششی بستر سالن های پرورش قارچ 22
شناسایی اصول ضد عفونی خاک پوششی 23
آشنایی با مناسب ترین زمان خاک دهی بستر قارچ 23
شناسایی اصول مراقبت از بستر ها بعد از خاکدهی 23
شناسایی اصول هوادهی سالن های پرورش 24
شناسایی اصول برداشت محصول 24
شناسایی اصول بسته بندی محصول برداشت شده 25
نحوه انتخاب ، نگهداری و پخت قارچ 25
شناسایی اصول تبدیل و نگهداری قارچ های خوراکی 27
بیماری های قارچ های خوراکی 30
1- بیماری ورتیسلیونم ( پوسیدگی خشک ) 30
علایم بیماری ورتیسلیوم 30
کنترل و مبارزه با بیماری ورتیسلیوم 30
2- بیماری دنبلان کاذب 31
علایم بیماری 31
کنترل بیماری 31
3- بیماری تار عنکبوتی 31
علایم 32
کنترل و مبارزه با بیماری تار عنکبوتی 32
4- قارچ های هرز کلاهدار 32
5- بیماری بلاچ تند 32
6- بیماری حفره دار شدن کلاهک 32
هزینه کارگری : 33
هزینه سوخت و انرژی : 34
پیش بینی میزان تولید 34
منابع 36