جامعه و صنعتی شدن"
قرار است من در مورد جامعه و صنعتی شدن نظرم را بگویم. به بیان دیگر تاثیر صنعتی شدن بر جامعه را بررسی کنم.
وقتی در مورد جامعه حرف می زنم عمده تمرکز من بر روی زنان و کودکان است.
مطالب
را از انقلاب صنعتی شدن آغاز می کنم. انقلاب صنعتی از انگلستان شروع شد
(قرن 19 میلادی) با انقلاب صنعتی، ماشین کار جای ابزار کار پیشه وری و عقب
مانده را می گیرد.
انقلاب صنعتی یعنی چه؟
انقلاب صنعتی یعنی گذار
از صنعت مانوفاکتور به سمت صنعت فابریک و این یعنی انقلاب اجتماعی. چرا که
ما شاهد استقرار مالکیت سرمایه داری بر مجموع جامعه هستیم.
در ایران
ورود ماشین به صنعت به دهه ی 1960 میلادی برمی گردد. قبل از اینکه این صحبت
باز شود نیازمند است که نگاهی داشته باشیم به وضعیت مانوفاکتور در ایران،
صنعت دستی گسترده ایران قالی بافی است و من شرایط نیروی کار را در این بخش
تا حدودی باز می کنم و برای مثال نیروی کار قالی بافی در کرمان را انتخاب
می کنم، شرایط کارگران قالی باف که عمدتاً زنان و دختران هستند به شرح زیر
است:
آنها تمام روز نشسته روی دستگاه بافندگی و خم شده در زیر زمین ها و
انبارهای نیمه تاریک و کثیف مشغول کار هستند. این وضعیت باعث تغییر حالت
اندام کارگران می شد. کارگران دختر در کرمان بیشتر به درد های مفصلی و قسمت
های تحتانی شکم مبتلا بودند، بیشتر آنان پس از آبستنی در هنگام زایمان جان
می سپردند.
در این مورد، سلطان زاده می گوید: استثمار در کارگاه های
قالی بافی که کارفرمایان به معنی واقعی کلمه عرق زنان و کودکان را در می
آورند وحشتناک است. این استثمار تنها منحصر به کرمان نبوده بلکه در خراسان،
کاشان، آذربایجان، اراک، فارس و هرجایی که قالی بافی دایر است اینچنین
استثماری وجود دارد.
خوراک معمولی زنان و کودکان نان و آب است. عده ای
از کارفرمایان تهران پا را از آن هم فراتر گذاشته و کارگران زن را به صیغه ی
خود درمی آوردند. آنها با صیغه کردن دختران و زنان بیوه از پرداخت همان
دستمزد ناچیز هم سر باز می زدند و تنها مبلغی به عنوان خرجی به زنان بی
پناه می دادند. در این مورد جعفر شهری می گوید: به مرور زمان، زنان جوان و
زیبا جانشین پیرزن ها شده و هر زن ِ خواهان کار، باید صیغه را قبول می کرد
تا صاحب کار فعل حرام نمی کرد!
همانطور که گفتم موج اول ماشینی شدن در
ایران به دهه ی 1960 و 1940 به دوره ی رضاخان بر می گردد. ماشینی شدن در
ایران با استقرار کارخانه های نساجی، سیمان و قند همراه بود.
در سوم
شهریور ماه 1320 در ایران نزدیک به 45 هزار کارگر در صنعت ماشینی کار می
کردند که 13 هزار نفر از آنها را زنان وکودکان تشکیل می دادند.
گفته شده با انقلاب صنعتی شاهد یک انقلاب اجتماعی هستیم و آن استقرار حاکمیت سرمایه داری بر مجموع جامعه است.
از ویژگی های صنعتی شدن سرمایه:1- افزایش سریع بارآوری کار 2- کار زنان وکودکان