بخشی از متن:ویرانگری سیلها زاییدة سرعت زیاد آنها می باشد، چه
مهمترین نیروی مخربة آب در حالت آرامش فشار ناشی از وزن آن است. چنانچه آب
روان گردد، جرم پویای آن توانایی انجام کار را دارد، نیروی ضربه ای (و
فشار منتجه از آن)، و کار مایة جنبشی دو ویژگی مهم آب روان و توابعی از
سرعت آن می باشند. پیامدهای سیلها نه تنها خرابی ساختمانهایی چون خانه ها،
پلها، جاده ها، اسکله ها، ...، بلکه فرسایش خاکهای زراعی و حمل آنها به
اماکن ناخواسته، چون شهرها، کاریزها، کشتزارها و مخازن سدهاست.
نتایج
مشاهدات و بررسیهایی بی شمار که دربارة علل فرسایش و بالأخص نیروی
فرسایندگی آب و ظرفیت آن برای حمل رسوب صورت گرفته حاکی از آن است که
سرعت آب عامل مهم شستگی و جابجایی خاک به شمار می رود. پژوهشگرانی چند نیز
فرسایندگی آب پویا را با تنش برشی آن وابسته یافته اند، که این نیرو خود
نیز تابعی مستقیم از ارتفاع جریان و شیب خط کار مایه می باشد، که همبستگی
شیب و سرعت جریان نیز به ثبوت رسیده است. بنابراین، مهار سیلاب از طریق
کاهش سرعت و ارتفاع، و افزایش سطح تأثیر میسر می گردد. شرحی کوتاه از این
مطالب، نه به ترتیبی که در بالا یاد شده اند، در صفحات آینده خواهد آمد.
شستن
خاک بستر رود و اراضی مجاور آن و انتقال رسوب از مهمترین زیانهای سیل به
شمار می روند. دستاورد مشاهدات و پژوهشهای پرشمار محققین هیدرولیک حاکی از
آن است که نیروی فرسایندگی آب و ظرفیت آن برای حمل رسوب، تابعی از سرعت
جریان می باشند. Branson و همکاران (1972، ص 48، به نقل از Twenhofel )
برآنند که نیروی فرسایندگی و ظرفیت حمل رسوب آب به ترتیب با توانهای پنجم و
سه و دودهم تا چهارم سرعت آن (V5 و V3.2-4 ) بستگی دارند. Bell (1983 ، ص ص
310 – 309) توانهای ششم و سوم را برای دو عامل مزبور پیشنهاد کرده است.
نتایج بررسیهای Mavis (Schwab و همکاران، 1966، ص ص 170 – 169) در مورد
آستانة فرسایش بسترها با استفاده از ذراتی دارای قطرهای مساوی (یکدست)، که
قطر آنها، d ، و چگالی نسبی آنها، G ، به ترتیب بین 70/5-35/0 میلی متر، و
64/2-83/1 نوسان داشته اند، دلالت بر وجود رابطة تجربی زیرین سرعت آب و
جدایی ذرات از بستر می کند.