درآمد
شادی، از مهمترین احساسات و نیازهای بشر به شمار میرود. هر ملتی با توجه به باورهایش به گونهای ابراز غم و شادی میکند. اسلام نه تنها این احساسات را سرکوب نمیکند، بلکه بر اساس برخی آیهها و روایتها آن را امری ضروری میداند و البته برای آنها حد و مرزی قایل شده است تا بدین طریق، کنترل مثبتی شوند. در این مجموعه ابتدا شادی را تعریف میکنیم و سپس به ضرورت و شرایط و معیارهای این بحث در چهار چوب اسلام، همچنین به عوامل و آثار شادی اسلامی میپردازیم.
تعریف شادی
شادی؛ در لغت به معنای، خوشحالی، سلامتی و فرح آمده است. آنچه در این نوشتار مورد نظر ماست، همان معنای نخست، یعنی خوشحالی و مسرت است.
در تعریف اصطلاحی شادی، شهید مطهری رحمهالله میفرماید:
سرور، حالت خوش و لذتبخشی است که از علم و اطلاع بر اینکه یکی از هدفها و آرزوها انجام یافته است یا انجام خواهد یافت، به انسان دست میدهد.
یکی از دانشمندان در اینباره میگوید: «شادی، عبارت است از مجموع لذتتهای بدون درد.» نویسنده کتاب «انگیزش و هیجان» نیز در تعریف شادی چنین مینویسد: « شادی احساس مثبتی است که از حس رضایتمندی و پیروزی بهدست میآید».
به طور کلی میتوان گفت: سرور، حالت خاصی از لذت است که این لذت موجب جلای درون از غم و ناراحتی میشود. این امر درونی گاهی نشانههایی نیز در بیرون از خود دارد؛ مانند خنده یا گریه شوق، از جمله گریه مادری که طفل گمشده خود را مییابد. البته اگر مسائلی همچون مال و ثروت و شهرت، تنها لذت و سروری این چنین را به دنبال داشته باشند، مایه خرسندی است.